तत्काल एमआरपी बनाउन आग्रह

सरकारले मंसिर पहिलो सातादेखि हस्तलिखित पासपोर्ट संसारभर मान्य नहुने हुनाले तत्काल मेसिन रिडेबल पासपोर्ट (एमआरपी) बनाउन आग्रह गरेको छ । राहदानी विभागले एक सूचना जारी गर्दै विदेशमा भएका आफन्तलाई त्यस्तो पासपोर्ट बनाउन खबर गर्न पनि आग्रह गरेको हो ।

सरकारले २०६७ पुसमा एमआरपी जारी गरेयता करिब ३७ लाखले बनाइसकेको भए पनि अझै केहीसँग हस्तलिखित पासपोर्ट हुनुपर्ने सरकारको अनुमान छ । अन्तर्राष्ट्रिय नागरिक उड्डयन संगठन (आईकाओ) को बाध्यकारी नियमअनुरूप एमआरपी जारी गरिएको हो । हस्तलिखित पासपोर्ट लिएर यात्रा गर्नेलाई कुनै पनि विमानस्थलले रोक्ने वा फर्काउन सक्ने भएकाले तत्काल एमआरपी बनाउन विभागले आग्रह गरेको हो । पटक-पटक यस्तो सूचना जारी गरे पनि दूतावासमार्फत उल्लेख्य आवेदन नआएपछि सरकारले पुनः सूचना जारी गरेको हो ।

अब एमआरपीका लागि चाहिँदैन आवेदन फाराम र फोटो

--------------------------------------------------------------
काठमाडौं । यदि तपाँई पासपोर्ट बनाउदै हुनुहुन्छ भने असोज दोस्रो सातादेखि आवेदन फारम भर्ने र फोटो खिच्ने झन्झटबाट मुक्त हुनुहुने भएको छ । नागरिकता र यसअघि पासपोर्ट बनाएको भए पुरानो पासपोर्टसहित राहदानी विभाग र विदेश स्थित आठ नियोग पुगे त्यहीँ प्रत्यक्ष दर्ता -लाईभ इन्रोलमेन्ट) प्रणाली अन्तरगत कम्प्युटरमा नै फारम भर्ने, औठाछाप दिने, इलेक्ट्रोनिक हस्ताक्षर गरेर आए पुग्ने भएको छ ।

सरकारले फ्रान्सेली कम्पनी ओवथैरसंग ५० प्रत्यक्ष दर्ता प्रणाली लागू गने सहित २५ लाख पासपोर्ट छाप्न सम्झौता गरेपछि त्यसको काम अघि बढेको हो । सबै तयारी भइरहेको परराष्ट्र अधिकारीले जानकारी दिए । पहिलो चरणमा राहदानी विभागमा आठ प्रत्यक्ष दर्ता प्रणाली काउन्टर, कतार, यूएई, मलेसिया, कुवेत, साउदी अरेविया, अमेरिका, बेलायतमा यस्तो प्रत्यक्ष दर्ता प्रणाली राखिने विभागमा महानिर्देशक लोकबहादुर थापाले कान्तिपुरलाई दिए । 'असोज दोस्रो या तेस्रो साता देखी नै नयाँ सेवा नै आरम्भ हुनेछ, त्यही अनुरुप काम अघि बढेको छ' उनले भने ।
नेपालीको धेरै चाप हुने आठ नियोगमा राहदानी वितरणका लागि 'लाइभ इन्रोलमेन्ट प्रणाली' लागू गर्ने निर्णय एक महिना अघि भएको हो । अब ती देशमा बस्ने नेपालीले फाराम भरेर दूतावासमा पुगेर फारम बोकेर लाइन बस्नु पर्दैन भने विभिागमा आउनेले पनि फारम बोकेर आउनु पर्दैन, महनिर्देशक थापाले भने । इन्टरनेट वा फोनबाट टाइम लिई राहदानी र नागरिकता लिएर गएपुग्छ । यस प्रणालीअनुसार कम्प्युटरबाट सिधै फोटो खिचेपछि फाराम पनि त्यहीं बसेर भर्ने र इलेक्ट्रोनिक हस्ताक्षर तथा औंठाछाप दिनुपर्ने हुन्छ ।
फाराम भर्नेबित्तिकै पासपोर्ट बनाउने विभागमा तत्काल पुग्नेहुनाले नियोगमा राहदानी पनि छिटो पुग्ने पनि उनले बताए । सरकारले यो प्रणाली २ वर्षदेखि लागू गनर्ेे प्रयास गरिरहेको थियो तर नया टेण्डरमा गएपछिमात्र लागू गर्नपर्ने भएपछि केही ढिलो भएको, उनको दावी छ । नयाँ टेन्डरबाट लागू गर्ने भनिए पनि समयको अभाव भन्दै सरकारले अन्तरिम व्यवस्था र परीक्षणका लागि यस्तो सम्झौता गरेको अधिकारीहरु बताउछन । सरकारले तत्काल ग्लोबल टेन्डर गर्न सक्ने अवस्था नरहेकाले राहदानी विभागले तयार पारेको तीन विकल्पमध्ये मध्यमार्गी बाटोका रूपमा ८ नियोगमा ५० वटा लाइभ इन्रोलमेन्ट प्रणाली आरम्भ गर्ने प्रावधानलाई मन्त्रीपरिषदबाट पारित गरेपछि सम्झौता भएर काम अघि बढेको हो ।
यस प्रणालीअन्तर्गत छापिने राहदानी अहिलेको भन्दा १ दशमलव ३० अमेरिकी डलर महँगो पर्नेछ । तर, लाइभ इन्रोलमेन्ट विदेशी नियोगमा कम्पनीले नै जडान गर्ने र त्यसको जनशक्तिलाई पनि कम्पनीले प्रशिक्षण दिने हुनाले घाटा नरहेको दाबी परराष्ट्र मन्त्रालयको छ । हाल ओर्वथरले ३ दशमलव ५९ अमेरिकी डलरमा राहदानी छाप्दै आएको छ । नेपालभर 'लाइभ इन्रोलमेन्ट प्रणाली' राख्न भने प्राविधिक कठिनाई हुनसक्ने र महंगो पनि हुने हुनाले तत्कालको लागि परिक्षण भनेर विभाग र नेपालीको चाप हुने नियोगमा लागू गर्न लागेको हो । यो प्रणाली लागू भएपछि फोटो कहाँ खिच्ने, फाराम कसले भरिदिने जस्ता समस्याबाट सर्वसाधारण मुक्त हुनेछन् । दूतावासले फाराम नखुम्चाईकन विभागमा पठाउने झन्झट गर्नुपर्दैन । यसबाट पनि खर्च बचत हुने सरकारी धारणा छ ।
यो सँगै सरकारले तत्काल ग्लोबल टेन्डर प्रक्रिया अघि बढाएको छ । परराष्ट्रका कामुसचिव शंकरदास बैरागीले पनि यो व्यवस्था अन्तरिम भएको जानकारी दिँदै ग्लोवल टेन्डरमा जाने जानकारी यसअघि संसदको अन्तराष्ट्रिय सम्वन्ध तथा श्रम समितिलाई जानकारी दिएका थिए । सन् २०१० मा ओवर्थरसँग सम्झौता भएयता डाटा सेन्ट्रलाइज गर्न नसकेको र अहिलेको सम्झौताले डाटा समेत आफ्रनो नियन्त्रणमा ब्यवस्थित हुने उल्लेख छ । डाटा प्रणाली लिन सकेको भए अहिले नै पनि अन्तर्राष्ट्रिय टेन्डरमा जान सकिने भए पनि त्यसमा ओवर्थर माथि रहेकोले यस्तो मध्यमार्ग अपनाउन परेको एक अधिकारीले बताए । करिव ३८ लाख एमआरपी छपाई गरिसकेको राहदानी विभागले अव मंसिर पहिलो साता भित्र हस्तलिखित विस्थापित गर्नपर्नेहुन्छ ।

फोटोकपि मेसिन प्रयोग गरेर नक्कली नोट

तस्करहरूले कलर पिन्टरको माध्यमबाट नक्कली नोट छपाउने गरेको पाइएको छ । फोटोकपी मेसिन, कलर प्रिन्टर र फोटोकपी पेपरबाट नेपाली नक्कली नोट छाप्ने गरेको रहस्य खुलेको हो ।
मंगलबार १ लाख ४८ हजार नक्कली नोटसहित पक्राउ परेका नुवाकोटका दीपेन्द्र न्यौपानेले प्रहरीसँगको बयानमा चाँडै धनी हुने लोममा जाली नोट छपाउँदै आएको स्वीकार गरेका छन् । नक्कली नोट बजारसम्म पुर्याउन तस्करले भरियालाई १ हजार रुपैयाँबात २ देखि ३०० रुपैयाँसम्म कमिसन दिने गरेको पनि खुलेको छ ।
प्रहरीले १३५ थान छापिसकेको र १३ थान फोटोकपी पेपरमा एकातर्फ प्रिन्ट गरिएको अवस्थामा बरामद गरेको आजको कारोबार दैनिकमा खबर छ ।

विश्व वरियतामा नेपाल एक स्थान तल झर्‍यो

१७ भदौ । विश्व फुटबल महासंघ (फिफा)ले सार्वजनिक गरेको नयाँ वरियता क्रममा नेपाल एक स्थान तल झरेको छ ।

बिहीबार सार्वजनिक वरियता क्रममा नेपाल १८५ औं स्थानमा छ । नेपाल सार्क देशहरुमा सबैभन्दा पछाडि छ ।



सार्क देशको शीर्ष स्थानमा अफगानिस्तान छ । अफगानिस्तान १३० औं स्थानमा छ । भारत एक स्थानमाथि उक्लिएर १५५ औं नम्बरमा पुगेको छ ।

भुटान १६४ औं स्थानमा कायमै छ । पाकिस्तान एक स्थान माथि उक्लिएको छ र १७० औं नम्बरमा छ । तीन स्थान तल झरेको बंगलादेश १७३, दुई स्थानतल झरेको माल्दिभ्स १७७ र दुई स्थान तल झरेको श्रीलंका १८४ औं स्थानमा छ ।

फिफाको विश्व वरियतामा शीर्ष सात टीममा कुनै परिवर्तन भएको छैन । अर्जेन्टिना शीर्ष स्थानमा छ । बेल्जियम दोस्रो, जर्मनी तेस्रो, कोलम्बिया चौथो, ब्राजिल पाँचौ, पोर्चुगल छैटौं र रोमानिया सातौं स्थानमा छ ।

चिली दुई स्थानमाथि उक्लिएको छ र आठौं नम्बरमा छ । वेल्स नवौं नम्बरमा छ भने दुई स्थान तल झरेको इंग्ल्याण्ड दशौं नम्बरमा छ । फिफा वरियतामा वेल्सले इंग्ल्याण्डलाई उछिनेको यो पहिलो पटक हो ।

हाम्रो फेसबुक पेज

भूकम्प प्रभावित क्षेत्रमा एनजीओहरु असफल

सिन्धुपाल्चोक । 

भूकम्पले भत्किएको विद्यालयहरुमा अस्थायी टहरा निर्माणको जिम्मेवारी लिएका संघ–संस्थाहरु काम गर्न असफल भएको छ । संघ–संस्थाहरुले जेजति अस्थायी टहरा निर्माण गरेका छन् त्यसमा पनि व्यापक अनियमितता भएको आरोप लागेको छ । 

 अस्थायी टहरा निर्माणको जिम्मेवारी लएका संघ–संस्थाहरुले अस्थायी टहरा निर्माणमा लागेको विद्यालयगत खर्च विवरण पेश गर्न नसकिएको र आगामी २४ गते जिल्ला दैवीप्रकोप समितिको बैठकमा अनिवार्य रुपमा आर्थिक विवरण पेश गर्न जिल्ला शिक्षा कार्यालयले पत्रचार समेत गरेको छ । 

 भूकम्पले भवन ध्वस्त भएको विद्यालयहरुमा अस्थायी टहरा निर्माणको जिम्मेवारी लिएका संघ–संस्थाहरुले काम गर्न नसकेपछि अधिकाँश विद्यालयहरुले एउटै कक्षाकोठामा बहुकक्षा संचालन गर्नु परेको जिल्ला शिक्षा कार्यालय सिन्धुपाल्चोकले जनाएको छ । 

 जिल्लाका ५ सय ४७ वटा विद्यालयका ४ हजारभन्दा वढी भवन निर्माणका लागि ५१ वटा संघ–संस्थाहरुले जिम्मेवारी लिएका थिए । अस्थायी टहरा निर्माणका लागि बेटास फाउण्डेशन, चाइल्डफण्डक्यारिटस नेपाल, क्यारिटस स्वीजरल्याण्ड, चाईल्ड फण्ड जापान,  क्रिष्टिन एड मिनिष्ट्रज, जीएमएसपी, हैबुङ्ग युथ, हेलम्बु एजुकेशन एण्ड लाईभहुड, किरडाक, प्लान इन्टरनेशनल, सेफ द चिल्ड्रेन  लगायतका संघ संस्थाहरु अस्थायी टहरा निर्माणका लागि असफल भएको जनाएको छ । 

 अस्थायी टहरा निर्माणको जिम्मेवारी लिएका संघ संस्थाहरुले तोकिएको समयमा अस्थायी टहरा निर्माण गर्न नसकेपछि अब अस्थायी टहरा निर्माणको कुनै अर्थ नभएको जनाएदै जिल्ला शिक्षा कार्यालयले अस्थायी टहरा निर्माणमा रोक रोक लगाएको छ । बर्षादको समय सक्नै लागेकाले अस्थायी टहरा निर्माणको कुनै अर्थ नभएको र अब स्थायी संरचना निर्माणमा जुट्नु पर्ने जिल्ला शिक्षा कार्यालयको भनाई छ ।

 जिल्ला शिक्षा कार्यालयसँग च्वाईस नेपाल नामक संस्थाले १६ वटा विद्यालयमा टेण्डको व्यवस्था गर्ने सम्झौता गरिएको तर कुनैपनि विद्यालयमा टेण्ड उपलब्ध नगराएको जिल्ला शिक्षा कार्यालयले जनाएको छ । विभिन संघ–संस्थाहरुले भूकम्प प्रभावित सिन्धुपाल्चोक जिल्लामा अस्थायी टहरा, सौचालय, खानेपानीको व्यवस्था, शैक्षिक सामग्री जस्ता विविभन्न १३ किसिमका वस्तुहरु उपलब्ध गराउने सम्झौता गरेका थिए । 

 भूकम्प प्रभावित विद्यालयहरुमा अस्थायी टहरा निर्माण गर्न 

 रिभ्यू एण्ड लेसनलर्न वर्कसप एजुकेशन क्लष्टर विषयक उक्त कार्यक्रममा अस्थायी टहरा निर्माणको जिम्मेवारी लएका संस्थाहरुले बिना संकोच प्रगति विवरण पेश गर्दै लक्ष्य बमोजिम कार्यक्रम सम्पन्न गर्न नसक्नुमा अनेक बहाना रचेका थिए पाँचपोखरीन्युजमा खबर छ । । जिल्लाको विभिन्न भागमा कार्यक्षेत्र तोकी जिम्मेवारी लिएका संघ–संस्थाहरुले व्यापक अनियमितता गरेको स्थानीय वासिन्दाहरुको समेत भनाई छ । 

यसै सन्दर्भमा जिल्ला शिक्षा कार्यालयमा सम्पर्क गर्दा अस्थायी टहरा निर्माणको जिम्मेवारी लिएका संघ–संस्थाहरुले जिम्मेवारी पूरा नगरेको र अस्थायी टहरा निर्माण गरेका संघ–संस्थाहरुले पनि आर्थिक पारदर्शिता अपनाउन नसकिएको जिल्ला शिक्षा कार्यालय सिन्धुपाल्चोकका सहायक जिल्ला शिक्षा अधिकारी सेमन्तराज कोइरालाले बताएका छन् । अस्थायी टहरा निर्माण लगायतका विविभन्न भौतिक संरचना निर्माणको जिम्मेवारी लिएका संस्थाहरुले विद्यालयगत खर्च विवरण पेश गर्न नसकिएको जनाएको छ । 

 भूकम्पले भौतिक संरचना ध्वस्त भएका सिन्धुपाल्चोकको विकटवस्तीस्थित गोल्चे, तातोपानी, फुल्पिङकट्टी र घोर्थली गाविसमा अस्थायी टहरा निर्माणका लागि कुनै संस्था नगएकाले उक्त गाविसका विद्यालयको अवस्था अत्यन्तै नाजूक रहेको समेत शिक्षा कार्यालयले जनाएको छ ।

नसकेपछि जिल्ला शिक्षा कार्यालयले हालै जिम्मेवारी लिएका ५१ वटा संघ–संस्थाहरु बोलाएर एक अन्तरक्रिया कार्यक्रम आयोजना गरिए तापनि जम्मा १७ वटा मात्र संस्था सहभागी भएको जनाएको छ । शिक्षा कार्यालयले भनेको छ– ‘गर्छु भनेको काम पनि गरेनन् र समिक्षा बैठकमा समेत सहभागी भएन ।’ 

सिन्धुपाल्चोकमा बिहानै भुकम्प

भदै १७, सिन्धुपाल्चोक 

बिहीबार बिहान सिन्धुपाल्चोक केन्द्रबिन्दु भएर भूकम्पको धक्का गएको छ ।

बिहान ५: १० बजे ४.३ म्याग्निच्यूड क्षमताको धक्का गएको राष्ट्रिय भूकम्प मापन केन्द्रले जनाएको छ ।

बैशाख १२ गते बारपाक केन्द्रविन्दु भएर भूकम्प गएको चार महिना पुग्न लाग्दासमेत परकम्प जाने क्रम रोकिएको छैन ।

भूकम्पपछि चार रिक्टरमाथिका ३८६ परकम्प गइसकेका भूकम्प मापन केन्द्रले जनाएको छ ।

उपचारका लागि आर्थिक सहयोगको अपिल गर्दै दीपेन्द्र मोक्तान, यौनाङ्गमा इन्फेक्सन हुँदा पाइपबाट पिसाब फेर्न बाध्य

काठमाडौँ : रामेछाप  घर भएका २७ वर्षीया दीपेन्द्र मोक्तानले उपचारका लागि आर्थिक सहयोगको अपिल गरेका छन् ।दुर्घटनामा परी सक्त घाइते भएका मोक्तानको शरीर चल्दैन । अहिले उनी ह्वीलचेयरको साहारामा वीर  अस्पतालमा बाँचीरहेका छन् ।

काठको काम गर्दा दुर्घटनामा परी अपाङ्ग भएका मोक्तानको यौनाङ्गमा इन्फेक्सन हुँदा पाइप मार्फत पिसाब गर्न बाध्य छन् । मोक्तानले पिसाब फेर्नका लागि अहिले प्रयोग गरेको पाइप १५  दिनमा फेर्नु पर्ने डाक्टरले बताएका छन् । तत्काल पाइप फेर्न नसक्दा उनको यौनाङ्गमा इन्फेक्सन हुँदा विभिन्न समस्या आइपरेको कलाकार एंव समाजसेवी गीता अधिकारीले बताइन् । एक महिनाको लागि औषधी लिएर रामछाप फर्किएका छन् । उनलाई अधिकारीले एक महिनाको लागि औषधी किनेर सहयोग गरेकी हुन् ।

गरिब परिवारका मोक्तानको घर भूकम्पले भत्किएको छ । मोक्तानको उपचारका लागि अहिले महंगो औषधी प्रयोग गरिरहेका छन् । उनलाई सहयोग गर्न उनको फोन नम्बर ९८०८२३९१९४ मा सम्पर्क गर्न सकिनेछ ।

यी ५ कुरा फेसबुकमा राख्दा तपाँर्इ जेल सजाँयको भागिदार हुनसक्नुहुन्छ

यी ५ कुरा झुक्किएर पनि फेसबुकमा नहाल्नुस् ! जेल सजाय हुन सक्छ

फेसबुकले मानिसलाई धेरै सजिलो बनाइदिएको छ । मानिसहरुले यसको सही हिसाबले पनि प्रयोग गरेका छन् र दुरुपयोग पनि गरिरहेका छन् ।फेसबुक ट्वीटरमा जे पायो त्यही पोष्ट गर्ने वा सन्देश पठाउने मानिसहरु सावधान हुन जरुरी छ । सामाजिक सञ्जालका प्रयोगकर्ता बढेका र अपराध पनि बढ्दै गएकाले यसबारे विभिन्न कानुन बन्दै गएका छन् । केही समय पहिले भन्दा अहिले मानिसहरु सचेत पनि भएका देखिन्छन् । 

नक्कली अकाण्ट बनाउने, भद्दा र अश्लिल कमेन्ट गर्ने आपत्तिजनक पोष्ट गर्ने, अनलाइनबाटै मानिसहरुलाई धम्काउने वा सताउने गर्छन् कतिपय मानिसले । आफ्नो फेसबुक हो भन्दैमा जे गर्न पनि पाइन्छ भन्ने ठान्नु भएको छ भने समस्यामा पर्नु होला । भविष्य नै बरवाद समेत हुन सक्छ ।

जोशमा होश नगुमाउनुस् :
कुनै पनि सामाजिक सञ्जालमा साम्प्रदायिक भड्काव ल्याउने वा अफवाह फैलाउने ब्यक्ति पनि कानूनी कारवाहीको दायरामा पर्छन् । यस्ता ब्यक्तिलाई पनि सार्वजनिक अपराधकै मुद्धामा सजाय हन सक्छ ।

नक्कली अकाण्टबाट बँच्नुस् :
कुनै पनि ब्यक्तिले नक्कली अकाण्ट बनाउनु र त्यसको प्रयोग वा दुरुपयोग गर्नु कानूनी कारवाहीको दायरमा पर्छ । यसो गर्दा तपाइँ प्रहरीको फन्दामा पर्न सक्नु हुन्छ । कुनै पनि ब्यक्तिको अकाण्टबाट अरुलाई घोंचपेच वा दुरुपयोग गर्नेलाई पनि सजाय हुन सक्छ ।

अश्लिल सामग्रीबाट टाढै रहनुस् :
सामाजिक सञ्जालमा अश्लिल सामग्री आदान प्रदान गर्ने वा कुनै अश्लिल कमेन्ट वा कुराकानी गर्ने बानी छ भने आजै देखि छोड्नुस् । अझ कुनै केटा केटीलाई यस्तो गर्नै हुँदैन । यसो गर्दा अनलाइन यौन दुर्व्यवहार वा शोषणको मुद्धामा जेल जान सक्ने खतरा हुन्छ ।

कमेन्ट गर्दा ध्यान दिनुस् :
सामाजिक सञ्जालमा कुनै पनि पोष्ट देख्नु भो भने त्यसलाई लाइक गर्नु वा कमेन्ट गर्नु अघि एक पटक राम्ररी पढ्नुस् । कुनै पनि कन्टेन्ट आपत्तिजनक छ भने त्यसलाई लाइक वा कमेन्ट नगर्नुस् । कुनै पनि ब्यक्तिले राखेको आपत्तिजनक पोष्ट वा सामग्रीमा तपाइँले लाइक वा कमेन्ट गर्नु भो भने साइवर कानूनले तपाइँलाई समेत जेलको हावा खुवाउन सक्छ ।

पोष्ट गर्नु अघि सोंच्नुस् :
कुनै पनि सामग्री वा स्ट्याटस फेसबुकमा वा ट्वीटरमा राख्नु अघि एक पटक विचार गर्नुस् । तपाइँको पोष्ट अश्लिल वा भडकाउ अथवा मानहानी गर्ने खालको छ वा कसैको मानमर्दन र निजि कुराको खुलासा गर्ने किसिमको छ भने तपाइँ समस्यामा पर्न सक्नु हुन्छ । त्यसैगरी कसैको पोष्टमा अश्लिल सामग्री राखिदिनु वा अश्लिल कमेन्ट गर्दा पनि समस्या आउन सक्छ ।

बालकको बलि दिइएको घटनापछि नवलपरासीको एउटा गाउँ अातंकित बनेको छ । भिडियो हेराै ।

घटनाको भिडियो देखाएर व्याख्या गर्नुपूर्व प्रेम बानियाले भने तपाईलाई डर लाग्छ भने कृपया च्यानल परिवर्तन गर्नुहोला अनि भने लौ हेर्नुहोस १० बर्षिय अबोध बालकलाई यिनिहरुले कसरी बलि दिए ।

नवलपरासीमा बलि दिइएका बालक र उनलार्इ बलि दिइएको स्थान

 के एकको ज्यान बचाउनको लागि अर्को हत्या गर्नुपर्छ ? किन कसरी मारियो अबोध बालकलाई ? न्युज २४ टिभिको कार्यक्रम 'पावरन्युज'मा प्रसारण गरिएको  भिडियो हेराैँ । 

सिन्धुवासी: साहस र धैर्यका धनी

सिन्धुपाल्चोक- महाभूकम्पको शनिबार दुई महिना पूरा भएको छ। विनासकारी भूकम्पबाट सर्वाधिक क्षति व्यहोरेको सिन्धुपाल्चोकमा अहिलेसम्म त्यस्तो बस्ती भेटिएको छैन त्यो सग्लो होस्, त्यस्तो एउटा गाउँ जुन शोकमा नडुबेको होस्।

भूकम्पमा मृत्युको मुखैबाट बाँचेर फर्किएको अनुभूति छ हरेक सिन्धुवासीसँग। अहो! त्यो क्षण चलचित्रको भीमकाय दृश्य हेरेभन्दा कयौँ गुणाबढी कहाली लाग्दो थियो। कुञ्चोक गाविसका महिलाले शब उठाएर झ्याडी खोलामा लस्करै शद्गद् गरेको दृश्य होस् या घुम्थाङका स्थानीयलाई एउटै खाडलमा पुरेको क्षण। सुनकोसी र इन्द्रावती बगरमा सल्किएको दागबत्तीको लप्का र सिन्धुका डाँडाकाँडा धुवाएका ती दिन सम्झँदा अहिले पनि आङ जिरिङ—जिरिङ हुन्छ। लगातारका धक्का, एकसरो लुगा, भोको पेटमा महिला, केटाकेटीको क्रन्दन, बुढाबुढीको हारगुहार कसरी सम्झनु त्यो क्षण?

जत्रै ठूलो विपत्तिमा पनि सम्हालिनुको विकल्प थिएन। सायद यही सत्य बुझेका थिए सिन्धुवासीले। ६० दिनको यो छोटो समयमा अदम्य साहस र धैर्यद्धारा सम्हालिएका सिन्धुवासी मुस्कुराउन सिक्दैछन्, दुई महिने बच्चाले हाँस्न खोजे जस्तै गरी। व्यक्तिगत यत्न, सरकारको अभिभावकत्व र सहयोगी हातको मल्हमपट्टीले लुटिएको त्यो मुस्कान फर्काउँदै छ। आफ्नै बलबुतामा ठडिएको जस्ताको टहरोमार्फत उठेको सन्देश प्रवाह गरेका जिल्लावासीले योसँगै विपद्को पहिलो चरण पार गरेका छन्।

खुला आकाश, त्रिपालको वास हुँदै बर्खा थेग्ने अस्थायी टहरोमा छिरिसकेका भूकम्प पीडित फरक्क सामान्य दिनचर्यामा फर्किसकेका छन्। काँधमा कोदोलो, कोदाली भिरेर मानो खाइ मुरी उब्जाउन खेतीपातीको काममा निस्कन थालेका छन्। लेकमा अगौटे कोदो लगाउने चटारो छ, बेँसीमा हिउँदे धान भित्र्याउने व्यस्तता। फाँटहरुमा सुरिलो लयमा होहोरी होहोको भाका गुञ्जिन सुरु भएको छ। फाँटमा देखिने लाठे र रोपाहारको असारे दोहोरी, हिलोको छ्यापाछ्यापको दृश्यले लाग्छ, भूकम्प पीडित जिल्लावासी सँधैभरिको शोक र दुःखको मानशिकताबाट धेरै माथि उठिसकेका छन्।

महाभूकम्पपछि उद्धार तथा राहतमा खासगरी तीन तहको सहयोग जुट्यो। पहिलो सरकार र उसका च्यानलमार्फत, दोस्रो गैरसरकारी संस्था तेस्रो जनस्तरबाट। यही सहयोगले जिल्लावासीलाई अहिलेसम्म खान लाउन दुःख छैन। सुरुमा केही अल्मलिएको सरकारले त्यसपछि अभिभावककै भूमिका निर्वाह गर्योा। महाभूकम्पको दुई साता निबत्दै सरकारले एलजीसीडीपीमार्फत अस्थायी आवास, खाद्यन्न, सरसफाई र स्वास्थ्यमा खर्च गर्ने गरी प्रतिगाविस ९ लाखका दरले ६ करोड ६० लाख रुपैयाँ उपलब्ध गरायो। त्यतिञ्जेल राष्टि̭य तथा अन्तराष्टि̭य गैरसरकारी संस्थाले जिल्ला घेरेर राहतको काम थालिसकेका थिए। व्यक्तिगत पहलमा जनस्तरबाट ज्यादै ठूलो सहयोग गाउँ—गाउँ पुग्यो।

सडक, हवाईमार्गबाट तत्काल राहत सामग्री पुर्यायइँदा केही पाइएन भन्ने गुनासो अन्त्य भयो। जिल्ला दैवी प्रकोप उद्दार समितिले देशी, विदेशी दाता संस्थालाई सम्झौता गरेर मात्र गाउँ जाने नीति अघि सारेपछि डुब्लिेकेशन हुन पाएन। कुन दुर्गम, सुगम सबैतिर संस्था पुगे। अहिले ६५ यस्ता संस्था राहतमा क्रियाशील छन्। आकस्मिक राहतका कार्यक्रम सकेर तिनीहरु आवास लगायत अल्पकालीन कार्यक्रमसहित दोस्रो चरणमा प्रवेश गरेका छन्। 'संघसंस्थाले दोस्रो चरणको सहयोग कार्यक्रम ४० गाविसमा विस्तार गरिसकेका छन्,' उद्दार समितिका सदस्य सचिव स्थानीय विकास अधिकारी महेश बरालले भने।

केही संस्थाको काम भन्दा बढी भड्किलो प्रचार र व्यवस्थापनमै भारी खर्च देखिएपनि धेरैको काम सह्रानीय छ। सरकारी गोदाममा मात्रै ३० लाखभन्दा बढी किलो चामल प्राप्त भयो। योमध्ये अहिले २ लाख केजी चामल मौज्दात छ। सरकारका तर्फबाट मात्रै प्रतिघरपरिवार ४३ केजी चामल उपलब्ध भयो। संघ, संस्था र जनस्तरबाट त्यसको दोब्बर चामल सहयोग भएको अनुमान छ। 'बर्खालाई ध्यान दिँदै विश्व खाद्य कार्यक्रमले दोस्रो चरणमा प्रतिपरिवार ३५ केजी चामल, पाँच केजी दाल र दुई लिटर तेल बितरण गर्दैछ,' बराल भन्छन्, 'खानाको समस्या हुँदैन।'

भूकम्पपछि सरकारले राहत, उद्दार र आकस्किम व्यवस्थापनका लागि मात्र सिन्धुपाल्चोकमा १ अर्ब रुपैयाँ निकासा पठाएको छ। शुक्रबारसम्म ९० करोड रुपैयाँभन्दा बढी खर्च भइसकेको उद्दार समितिले जनाएको छ। प्रतिमृतकका आफन्तलाई किरिया खर्च बापत ४० हजार रुपैयाँका दरले उपलब्ध गराइएको छ। काजकिरिया बापत मात्रै झण्डै सवा १४ करोड रुपैयाँ खर्च भइसकेको छ। अस्थायी आवासका लागि जस्ता किन्न १५ हजार अनुदानका दरले हालसम्म ४० गाविसमा ५० करोड रुपैयाँ खर्च भएको स्थानीय विकास अधिकारी बराल बताउँछन्, नागरिकन्युजमा खबर छ । 

अनुदान, राहत लगायत अन्य सुविधाको लोभमा नक्कली अंशबण्डा गरी भूकम्प पीडित परिचयपत्र दाबी गर्दा १५ हजारले भने रडाको मच्चाइरहेको छ। १२ दिनभित्र सक्ने गरी थालिएको अनुदान वितरण तीन साता बित्दा पनि सकिएको छैन। बरालका अनुसार यही रडाकोको कारण जिल्लाको घरधुरी संख्या १ लाख नाघ्ने अनुमान छ। अहिले मृतकका प्रतिपरिवारलाई १ लाख रुपैयाँका दरले क्षतिपूर्ति खर्च वितरण थालिएको छ। चोरिने डरले पीडितको बैंक खाता खोली रकम जम्मा गर्ने प्रक्रिया अघि बढाइएको उद्दार समितिले जनाएको छ।

क्षति भएका घर मर्मतका लागि २५ हजार रुपैयाँका दरले सरकारले रकम पठाएको छ। चर्केको र सामान्य क्षति पुगेको घर मर्मत गरी बस्नका लागि यो रकम निकासा भएको हो। तर मर्मत खर्च दाबी गर्न अहिलेसम्म एक जनापनि नआएको बराल बताउँछन्। मर्मत खर्च बुझ्नेले पछि नयाँ घर बनाउँदा र स्थानान्तरण हुँदा कुनै रकम सरकारसँग दाबी गर्न पाउँदैनन्। वैशाख १७ गते नै सरकारले मर्मत खर्च दिने निर्णय गरेको थियो। 'खान र बस्न अब कुनै समस्या छैन। लत्काल जोखिममा परेका बस्ती स्थानान्तरण र भग्नावशेष हटाउने चुनौति मात्र हामीसामू छन्,' बरालले भने।

नेपालको पुनःनिर्माणका लागि अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलन : नेपालका लागि साढे तीन खर्बभन्दा बढीको सहयोग

काठमाडौ, असार १० - भूकम्पपछिको पुनःस्थापना, पुनःनिर्माण र नवनिर्माणका निम्ति अन्तर्राष्ट्रिय समुदायबाट आर्थिक, भौतिक एवम् नैतिक सहयोग एवम् समर्थन जुटाउने उद्देश्यले आयोजित ‘नेपालको पुनःनिर्माणका लागि अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलन’ मा साढे तीन खर्ब रुपैयाँभन्दा बढी सहयोग रकम जुटेको छ ।

राजधानीमा जारी सम्मेलनमा विभिन्न देशले भूकम्पपछि नेपालको पुनर्निर्माण गर्न सहयोगको प्रतिवद्धता जनाउँदै उक्त रकम घोषणा गरेका हुन् ।  

सम्मेलनमा सबैभन्दा ठूलो राशीको सहयोग गर्ने छिमेकी देश भारत छ । उसले १ खर्ब रुपैयाँ बराबरको सहयोग गर्ने जनाएको छ । यसमा ७५ अर्ब सहुलियतपूर्ण ऋण र २५ अर्ब अनुदान सहयोग रहने छ । यसअघि भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले नेपाल भ्रमणका क्रममा घोषणा गरेको १ खर्ब सहुलियत ऋणको ४० प्रतिशत अर्थात ४० अर्बलाई अनुदान सहयोगमा बदलिएको छ ।

मोबाइलको ब्याट्रीको सुरक्षा कसरी गर्ने

मोबाइलको ब्याट्री पड्किने घटना हाम्रो लागि नयाँ होइन। यसैकारणले कति मानिसले आफ्नो ज्यान समेत गुमाइसकेको खबर हामीले सुन्दै आएका छौँ। तर यो सब हुँदाहुँदै पनि हामीले आवश्यक  सावधानी भने अपनाइरहेका हुँदैनौँ। 

 

मोबाइलको ब्याट्री सबैभन्दा पड्किने अवस्था भनेको मोबाइलमा कुरा गर्दा र चार्ज गर्दा हो। कहिलेकाँही भने यसै राखेको ठाँउमा, गोजीमा पनि ब्याट्री पड्केको पाइएको छ। यस्ता घटनाहरु हेर्दा नयाँ भन्दा पुरानो र नक्कली ब्याट्री बढी पड्केको पाइएको छ। 

मोबाइलको ब्याट्री पड्किन नदिन र ब्याट्रीको लाइफ बढाउन निम्न कुरामा पनि विचार पुर्‍याउनु पर्छः

– सुत्ने समयमा मोबाइल आफ्नो साथमा नराख्ने।

 

–मोबाइल चार्जमा भएको बेलामा फोन नचलाउने वा कुरा नगर्ने।

 

–चार्ज गर्दा चाहिने समयसम्म मात्र चार्ज गर्ने, पुरा रात वा घन्टौँ चार्ज नगर्ने। गर्नैपर्ने अवस्था भएमा मोबाइल अफ गर्ने। 

 

–आफ्नो मोबाइल जुन कम्पनीको हो त्यसकै मात्र चार्जर प्रयोग गर्ने। नक्कली चार्जरको प्रयोग कहिल्यै नगर्ने। 

 

–जुन कम्पनी र ब्राण्डको मोबाइल हो त्यसकै ब्याट्रीमात्र प्रयोग गर्ने। सस्तो वा नक्कलीे ब्याट्री खतराजनक हुन्छ।

 

–मोबाइल चार्ज गर्दा तातो स्थानमा नराख्ने। यस्तो अवस्थामा ओभर हिटिङको समस्या हुनसक्छ।

 

–अल्ट्रा फास्ट चार्जरहरुको प्रयोगले हाम्रो मोबाइल चाँडो चार्ज सक्छौँ तर यसले ब्याट्रीको लाइफ कम गरिदिनुका साथै टक टाइम र स्ट्याण्डबाई टाइम पनि कम गराएको पाइएको छ। त्यसैले मोबाइल चार्ज गर्दा आफ्नो सामान्य चार्जरले नै चार्ज गर्नुपर्छ।

 

–चार्ज गरिसकेपछि चार्जरलाई प्लगबाट निकालेर राख्नुपर्छ। चार्जरको अवस्थाले ब्याट्रीको लाइफमा असर गर्छ।

 

–मोबाइललाई ० डिग्री सेल्सियसभन्दा कम र ३५ डिग्री सेल्सियसभन्दा माथिको तापक्रममा नराख्ने। यसले ब्याट्री चाँडो सकिन्छ। त्यस्तै मोबाइललाई सिधा घाममा पर्ने गरी पनि नराख्ने।

 

यसप्रकारले मोबाइलको ब्याट्रीको बचावका लागि प्रयोगकर्ताले अलिकतिमात्र ध्यान दिएमा ब्याट्री धेरै समयसम्म टिकाउन सकिन्छ र  पड्किने सम्भावना पनि कम गर्न सकिन्छ। 

भूकम्पले सात सय आयोजना प्रभावित

सिन्धुपाल्चोक । 

असार ८ - भूकम्पबाट सिन्धुपाल्चोकमा सञ्चालित तथा पुराना ७ सय ५० भन्दा बढी खानेपानी आयोजनामा क्षति पुगेको छ । यसबाट अर्बभन्दा बढीको नोक्सान भएको जिल्ला खानेपानी तथा सरसफाइ डिभिजन कार्यालयले जनाएको छ । उसका अनुसार सदरमुकामसहित दुई नगरपालिका र ६८ गाविसमा सञ्चालित ठूला तथा साना सबैजसो आयोजना प्रभावित भएका छन् ।

सबैभन्दा बढी चौतारा नगरपालिकाका लागि सञ्चालित थालखर्क, मजुवा र होल्चेको पाइप लाइन तथा इन्टेक गएको छ । यसबाट नगरपालिकामा खानेपानी अभाव भयो, डिभिजन प्रमुख अरुणकुमार सिम्खडाले भने, ‘पाइप फेरेर केही सुधार गरेका छौं ।’ झन्डै तीन किमि पाइप फेर्न र संरचना निर्माणका लागि २ करोड लाग्ने अनुमान सिम्खडाको छ । थालखर्क तेस्रो र चौथो आयोजनाको ‘लाइन’ चलाएर तत्काललाई व्यवस्था मिलाइएको छ"इकान्तिपुरमा खबर छ। 

 जिविस, गाविस, गैरसरकारी संघसंस्थाले निर्माण गरेका ११ सय ६८ आयोजनामध्ये आधाभन्दा बढीमा क्षति पुगेको छ । स्थानीयले आफ्नै पहलमा निर्माण भएका आयोजनाको विवरण प्राप्त भएको छैन, उनले भने, ‘त्यो पनि हेर्ने हो भने क्षति बढ्न सक्छ ।’ जिल्लाभर ५८ आयोजना सञ्चालन भइरहेका छन् । चालू आवमा मात्र २७ सञ्चालन भएका छन् । ठूलोपाखर, थुम्पाखर, टेकानपुर, सिपापोखरे, जलवीरे, बाह्रबीसेलगायत स्थानमा सञ्चालन भइरहेका ठूला आयोजनामा बढी क्षति छ, उनले भने, ‘केही गाउँबाट अझै सूचना आउन बाँकी छ ।’ कार्यालयले तत्काल पाइप फेरर भए पनि खानेपानी पुर्‍याउन कोसिस भइरहेको जनाएको छ । अहिले सबै प्राविधिक जनशक्ति गाउँ पठाएको उनी बताउँछन् । थोरै खर्च गरेर तत्काल पाइपमात्र फेर्न सक्ने आयोजना सञ्चालनमा ल्याइरहेको छ । खासगरी पहिरो चलिरहेको तातोपानी, भोताङ, गोल्चे, गुम्बा, बरुवालगायत गाविसको यथार्थ जानकारी अझै प्राप्त भएको छैन । कतिपय ठाउँमा तत्काल जान नसक्ने र स्थानीय पनि विस्थापित भएको अवस्था छ ।

६० प्रतिशत शौचालय क्षतिग्रस्त

सन् २०१७ सम्म खुला दिसा मुक्त बनाउने अभियानअनुरूप जिल्लामा ९९ प्रतिशतले शौचालय बनाइसकेका थिए । ०६९ बाट सुरु अभियानअन्तर्गत शौचालय निर्माण र सरसफाइका लागि सरकारी र गैरसरकारी क्षेत्रबाट मात्र करिब १० करोडभन्दा बढी खर्च भइसकेको थियो । स्थानीयले व्यक्तिगत खर्च जोड्ने हो भने करोडौंको नोक्सानी भएको छ, प्राविधिकको प्रारम्भिक रिपोर्टमा उल्लेख छ ।

डिभिजनका अनुसार भूकम्पले ६० प्रतिशत शौचालय प्रयोगविहीन बनाएको छ । जिल्लाको सबै दुई नगरपालिका र ६८ गाविसलाई खुला दिसा मुक्त बनाउने अभियान अन्तर्गत सञ्चालित कार्यक्रम अन्तिम चरणमा पुगेका बेला भूकम्पले क्षति पुर्‍याएको हो । कार्यक्रम सफल बनाउन ग्लोबल सेनिटेसन फन्ड र यूएन ह्याबिट्याटको सहयोग र जिल्ला खानेपानी, सरसफाइ तथा स्वच्छता समितिको समन्वयमा जिल्लाभर अभियान सञ्चालन भइरहेको छ । स्वच्छन्दता समितिका अनुसार अभियान सुरु गर्नुअघि जिल्लाका ३६ प्रतिशतले मात्र शौचालय प्रयोग गर्थे । समितिका सदस्यसचिव तथा डिभिजन प्रमुख सिम्खाडाका अनुसार अभियानपछि मात्र जिल्लाभर ३५ हजार शौचालय निर्माण भएका थिए ।

निरन्तरको वर्षापछि तातोपानीमा नदि थुनियो

सिन्धुपाल्चोक, असार ८ - वर्षाका कारण चीनसँगको सीमा तातोपानीको लिपिङ खोला थुनिएर मध्यान्ह बाढी आएपछि भोटेकोसीको पानीकोसतह बढ्ने भएकाले प्रहरीले तटीय क्षेत्रका वासिन्दालाई सतर्क रहन आब्हान गरेको छ । भूकम्पबाट अति प्रभावित उक्त क्षेत्रमा जमिनको धाँजा फाटिरहेको अवस्थामा वर्षासँगै पहिरो सुरु भएको छ । मितेरी पुल भन्दा करिव एक किमी पश्चिम नेपालतर्फको भूभागमा पहिरोले ठाडो खोलामा बाढी आएको छ ।

उक्त खोला भोटेकोसीमा मिसिने भएकाले बढीको खतरा देखिएको भन्दै अरनिको राजमार्गको बाह्रबिसे, खाडिचौरलगायत ३० किमी क्षेत्रका वासिन्दालाई सतर्क रहन भनिएको हो । इलाका प्रहरी कार्यालय बाह्रबिसेका अनुसार कुनै पनि बेला कोसी बढ्न सक्ने खतरा देखिएपछि राजमार्ग आसपासका वासिन्दालाई सतर्क रहन भनिएको हो ।  स्थानीय कुमार श्रेष्ठका अनुसार खोलामा पहिरो झेरर केही बेर पानी रोकिएपनि क्रमशः बग्न थालेको बताए । बसपार्क नजिकैको अरनिको राजमार्गकै लिपिङ पुल नजिकै पहिरो झरेको र पुलमुनीबाट पानी बग्न थालेको श्रेष्ठले जानकारी दिएको इकान्तिपुरमा खबर छ । 

तातोपानीमा भीषण वर्षा, पहिरो जाने त्रासले स्थानीय बासिन्दा आतंकित

असार ८, सिन्धुपाल्चोक । 

महाभूकम्पबाट धाँजा र चिरैचिराले थिलथिलो उत्तर सीमानाको तातोपानीमा भीषण वर्षा भइरहेको छ। वर्षासँगै भोटेकोशी नदीको सतह बढेपछि आसपासका स्थानीय बासिन्दा आतंकित बनेका छन्। प्रहरीले बाह्रबिसे क्षेत्रसम्मका स्थानीय बासिन्दालाई उच्च सतर्कता अपनाउन माइकिङ गरिरहेको छ। 'तातोपानीमा भीषण वर्षा भइरहेको छ, 'इलाका प्रहरी बाह्रबिसेका प्रहरी निरीक्षक मन्जुल मुकारुङले भने, 'प्रहरी आफैं भाग्न तयारी अवस्थामा छ।' उनले पहिरो गएको जानकारी प्राप्त नभए पनि खोलामा धमिलो पानी बगिरहेको बताए। आसपासका बासिन्दालाई माइकिङ गरेर सतकर्ता अपनाउन आग्रह गरिएको उनले बताएको नागरिकन्युजमा खबर छ । 

प्रहरीको अनुरोधसँगै स्थानीय बासिन्दा पनि सम्भावित खतराबाट जोगिन भाग्नलाई तयारी अवस्थामा छन्।

तातोपानीमा सुरक्षा निकायको उपस्थिति छैन। वैशाख १२ गतेको महाभूकम्पले स्थानीय बजार नै विलय भएपछि प्रहरी युनिट चौकी डाँडामा तैनाथ भएको छ। तातोपानी बजार भने मानवविहीन अवस्थामा छ।

भूकम्पपछि सो क्षेत्रमा सुख्खा पहिरो गइरहेको छ। नदी आसपास धाँजाधाँजा परेकाले भीषण वर्षासँगै पहिरो जाने खतरा बढेको स्थानीयहरुले बताएका छन्। लार्चादेखि लिपिङ बजारसम्मका बासिन्दा राजधानी स्थानान्तरण भएपछि सो क्षेत्र मानवविहीन अवस्थामा छन्। -

बि एड पहिलो वर्षको नतिजा प्रकाशित

काठमाण्डाै, असार ८ ।
त्रिभुवन विश्वविद्यालय परिक्षा नियन्त्रण कार्यालयले गत वर्ष सञ्चालित शिक्षा शास्त्र संकाय अन्तर्गत स्नातक तह पहिलो वर्षको नतिजा प्रकाशन गरेको छ ।

 त्यस्तै विज्ञान संकाय अन्तर्गत बि एस सी तेश्रो वर्षको पोषण तथा खाद्य विषयको नतिजा समेत प्रकाशित गरिएको छ ।  मोबाइलमा सिम्बोल नम्बर टाइप गरि ४९४९ मा पठाइ नतिजा प्राप्त गर्न सकिने छ ।  

बिल तिर्न नसकेपछि नायक भुवन केसीको कार होटलको नियन्त्रणमा

पोखरा, ८ असार – पोखराको एक होटलमा समयमै रकम तिर्न नसके पछि नायक भुवन केसीको आफ्नै कार तथा ड्रिम्स को गाडी सहितका सामानहरु होटलले आफ्नो नियन्त्रणमा लिएको छ ।

कारोबार दैनिकको अनलाइमा प्रकाशित खबर अनुसार नायक भुवन केसी सहितको टोलीले पोखरा ड्यामसाईड स्थित पिस फुल होटलमा करीब एक महिना देखि बस्दै आएका थिए । करिब ४० जनाको टोलीले होटलमा बस्दा तथा खाना खाजासहित करिब ५ लाख रुपैयाँ बराबरको विल उठेको छ । उक्त रकम समयमै तिर्न नसके पछि होटलले नायक केसीको निजी कार तथा ड्रिम्स फिल्मको छायाङकनको लागि ल्याएको दुई वटा वस र सामानहरु नियन्त्रणमा लिएको गोप्य श्रोतले जनाएको छ ।

नायक केसी सहितको टोलीले होटलको पैसा तिर्न आज भोलि भन्दा भन्दै धेरै दिन विती सकेको कारणले गर्दा होटलले बाध्य भएर उक्त गाडी सहितको सामानहरु नियन्त्रणमा लिएको बताईन्छ ।

तिमालमा बोधिचित्तको सुरक्षा गर्न प्रहरी गस्ती

बोधिचित्तमालाको खेती गर्ने कृषक र व्यापारीलाई काभ्रेपलाञ्चोकमा प्रहरीले सुरक्षा दिन थालेको छ । केही दिनयतादेखि उनीहरुले असुरक्षा महसुस गरी सुरक्षा माग गरेपछि सुरक्षा दिन थालिएको जिल्ला प्रहरी कार्यालयले जनाएको छ। तिमाल र रोसी क्षेत्रमा पाइने बोधिचित्तमालाको सुरक्षाका लागि प्रहरीले गस्ती गर्दै आएको छ । 

 

कृषक र व्यापारीले सुरक्षाका लागि जिल्ला प्रसासन र जिल्ला प्रहरी कार्यालयमा सुरक्षाका लागि छवटा निवेदन दर्ता गराएका छन् । प्रहरीले विगत वर्षमा समेत बोधिचित्तमालाको सुरक्षा दिने गरेको थियो । व्यापारीका लागि वन कार्यालयको छुटपुर्जी, कम्पनी रजिष्टार कार्यालयको कागजातलगायतका सबै कागजात प्रहरीलाई उपलब्ध भएपछि मात्रै सुरक्षा दिनका लागि योग्य मानिन्छ । 

 

जिल्ला प्रहरी उपरीक्षक पूजा सिंहका अनुसार बोधिचित्तमालाको पैठारी गर्ने बेलामा समेत सुरक्षा माग भएको र विगत वर्षमा समेत बोधिचित्तको मालालाई काठमाडौँ लैजादा प्रहरीले स्कटिङ गरेर सुरक्षा दिएको थियो, सेतोपाटी डकटकममा खबर छ ।  

 

बोधिचित्तमालाको नर्सरी गरेका नासिकास्थान गाविसस्थित बुद्ध फलफूल नर्सरीका सञ्चालक शम्भु घिसिङ, तामाङले एउटा रुखमा करिब ३० देखि ६० किलोग्राम माला उत्पादन हुने जानकारी दिए। फल ठूलो आकारको भए करिब ६० हजार र सानो आकारको भए सात लाखसम्म तथा ठूलो र सानो दुबै आकारको भए ३५ लाखसम्म पर्ने उनले बताए।  

बालबालिकालार्इ गुलाफ

सिन्धुपाल्‍चोकको
 बाह्रबिसे-४ फलडाडाँमा भूकम्‍पले भत्‍काएको स्कुल पुननिर्माण गरिदिएपछि 
डा.सुशील कोइरालाले दिएको गुलाफको फूल लिँदै स्थानीय बालबालिका। तस्विर:अन्नपुर्ण पोष्ट

घोरिएर हेर्नुपर्ने तस्विरहरू

घोरिएर हेर्नुपर्ने तस्विरहरू

११ कक्षामा भर्ना फारामको मुल्य २५ रूपैँया

असार ८, काठमाण्डाै । 

कक्षा ११ मा भर्ना हुनका लागि उच्च माविहरुले फाराम शुल्कबापत २५ मात्रै लिन पाउने भएका छन् ।

कतिपय उच्च माविले जथाभावी धेरै शुल्क लिएको पाइएपछि उच्च माध्यमिक शिक्षा परिषद्ले २५ मात्रै शुल्क लिन पाउने नियम बनाएको हो ।

परिषद्ले आज एक सूचना प्रकाशित गरी प्रवेश परीक्षा शुल्क भने रु एक सय तय गरिएको जनाएको छ ।

तोकिएको भन्दा बढी शुल्क नलिन उच्च माविलाई परिषद्ले सूचित गरेको छ । विद्यार्थी तथा अभिभावकलाई पनि परिषद्ले तोकेको भन्दा बढी शुल्क नदिन आग्रह गरेको छ ।

उच्च माविलाई शुल्क बुझाएको रसिद अनिवार्य रुपमा लिन परिषद्ले विद्यार्थी तथा अभिभावकको ध्यानाकर्षण पनि गराएको छ ।

तोकिएको भन्दा बढी शुल्क लिएको पाइएमा सम्बन्धित उच्च माविलाई कारबाही गरिने परिषद्ले स्पष्ट पारेको छ ।

परिषद्बाट निर्धारित छात्रवृत्ति कोटा सुरक्षित राख्न र प्रवेशिकाको नतिजा सार्वजनिक भएको मितिबाट न्यूनतम १५ दिने समयसीमा दिएर भर्ना गर्न उच्च माविलाई परिषद्ले निर्देश गरेको छ ।
नेपाल सरकारबाट लागू गरिएको आचार संहिताभित्र रहेरमात्रै विज्ञापन गर्न पनि परिषद्ले सबै उच्च माविलाई ध्यानाकर्षण गराएको राससको खबरमा उल्लेख छ ।  

 

दैलेख मुलुकको २५ औं खुला दिशामुक्त जिल्ला

दैलेख मुलुकको २५ औं खुला दिशामुक्त जिल्ला घोषणा भएको छ । खुल्ला रुपमा दिसापिसाव गरेकै कारण झाडापखाला फैलिएर पटक पटक धेरैले ज्यान गुमाएपछि आफु र आफ्नो घर आँगन सफा गर्ने अभियानलाई स्थानीयहरुले तिब्रता दिएका थिए ।।

मदर टेरेसाकी उत्तराधिकारी निर्मला दिदीको निधन

मदर टेरेसाकी उत्तराधिकारीका रूपमा कार्यरत नेपालकी निर्मला जोशीको ८१ वर्षको उमेरमा निधन भएको छ ।  सन् १९९७ देखी मदर टेरेसा फाउण्डेशनको प्रमुख पदमा कार्यरत जोशीको मंगलबार कलकत्तामा निधन भएको पश्चिम बंगालकी मुख्य मन्त्री ममता बेनर्जीले ट्वीट मार्फत जानकारी दिएको अन्तराष्ट्रिय सञ्चारमाध्यमहरूले खबर प्रकाशन गरेका छन् ।

सिन्धुपाल्चोकमै किन मरे यति धेरै मान्छे ? चिनियाँ सेनाले शव खोलामा फाल्दा मृतकको यकिन विवरण आएन

सिन्धुपाल्चोक । 

वैशाख १२ र २९ को भूकम्प र पराकम्पनका कारण सिन्धुपाल्चोकमा ज्यान गुमाउनेहरुको संख्या आधिकारिक रुपमा ३ हजार पाँच सय ३० पुगेको छ । हालसम्म ९० जना बेपत्ता छन् ।

यो तथ्याङ्क जिल्ला प्रहरी कार्यालयको हो । तर, गाविसहरुले संकलन गरेको तथ्यांक हेर्ने हो भने मृतकको संख्या ४ हजार नाघेको छ । बेपत्ता पनि दुई सय बढी नै छन् ।

काठमाडौं उपत्यका बाहेक यति ठूलो संख्यामा भूकम्पमा मानवीय क्षति भोग्ने जिल्ला सिन्धुपाल्चोक नै हो । भूकम्पका अधिकांश पराकम्पनहरुले पनि सिन्धुपाल्चोकलाई नै केन्द्रविन्दू बनाए अनलाइनखबरमा समाचार छ । 

सिन्धुपाल्चोकमा जुन कहालीलाग्दो मानवीय क्षति भयो, यसको कारण के हो त ? यो प्रश्न पनि अहिले सँगसँगै उब्जिएको छ । भौतिक क्षतिका हिसाबले सिन्धुपाल्चोक आसपासका दोलखा, रामेछाप, काभ्रे, नुवाकोट लगायतका जिल्लाहरु पनि लगभग उस्तै छन् ।

सिन्धुपाल्चोकमा जसरी ढुंगामाटाका घरहरु ध्वस्त भए, अन्य छिमेकी जिल्लामा पनि उस्तै अवस्था छ । तर, मानवीय क्षति सिन्धुपाल्चोकको पनि क्षेत्र नम्बर ३ का बेंसीका बस्तीमा बढी भएको प्रहरीले जनाएको छ ।

सबैभन्दा धेरै क्षति भोगेको सिन्धुपाल्चोक क्षेत्र नम्बर ३ का केही बस्तीमा पुग्दा त्यहाँ लेक क्षेत्रमा भन्दा बेंसीमा बढी मानवीय क्षति भएको पाइयो । त्यसको प्रमुख कारण प्रकृति र परम्परा रहेछ ।

परम्पराको प्रभाव

सिन्धुपाल्चोक क्षेत्र नम्बर-३ का सभासद शेरबहादुर तामाङका अनुसार सो क्षेत्रका अधिकांश बेंसीका बासिन्दा बिहानभरि खेतबारीमा मेला गरेर दिउँसो ११ बजेपछि खाना खान र आराम गर्न घर फर्किने गर्छन् ।

गर्मीका कारण दिउँसो मेलापात गर्न गाह्रो हुने भएकाले बिहानै मेला जाने र खेताला पनि बिहानै बोलाउने त्यस क्षेत्रको पुरानो परम्परा रहेको तामाङले बताए । ‘मेला सकेर घरमा खाना खाँदै गरेको र खाना खाएर आराम गरेको बेलामा भूकम्प जाँदा यो अकल्पनीय मानवीय क्षति भयो’ सभासद तामाङले भने ।

सिन्धुपाल्चोक ३ को मेलम्ची र हैबुङको दूरी एक डेढ घण्टामात्रै छ । तर मेलम्चीमा करीव ३ सय मान्छे हताहत हुँदा हैबुङमा ४ जनाको मात्रै मृत्यु भयो । मेलम्ची क्षेत्र बेंसीमा भएकाले सबै मान्छे बिहानको काम सकेर घरैमा थिए भने हैबुङका मान्छे खेतबारीमा थिए ।

हैबुङकी स्थानीय महिला समूहकी संयोजक कुमारी गुरुङ र स्थानीय राम गुरुङसँग हामीले कुराकानी गर्‍यौं । उनीहरुले भने-धेरै मान्छे घरभित्र सुतेको, खाना खाँदै गरेको र छ्याङ खाएर बसेको बेलामा मरे । त्यसमा पनि तामाङ समुदायका मान्छे धेरै परे ।

सिन्धुपाल्चोकमै सबैभन्दा धेरै मान्छे ३ नम्बर क्षेत्रको बरुवा गाविसमा २ सय २० जनाको मृत्यु भएको गणना गरिएको छ । ती मान्छे अधिकांश घरभित्र सुतेका, खाना खाँदै गरेका र आराम गरेका बेला परेका हुन् ।

अधिकांश पहाडी र हिमाली क्षेत्रमा स्थानीय बासिन्दा बिहान बस्तुभाउ र घाँसपात गरेर दिउँसो मेला जान्छन् । खेताला जानेहरु पनि बिहान ९ बेजेदेखि बेलुका ४ वा पाँच बजेसम्म खेतबारीमा काम गर्छन् । मेलापात दिउँसो जाने ठाउँमा कम मानवीय क्षति भएको छ ।

सिन्धुपाल्चोकमा ३ नम्बर क्षेत्रमा घरभित्र रहेका मान्छे धेरै मरे भने १ नम्बर क्षेत्रमा घर बाहिर धेरै मान्छे मरे । ठूलो पहिरो र ढुंगाले किचेर मान्छेको मृत्यु भयो, जुन संख्या तातापोनी र लिपिङ क्षेत्रमा अत्यधिक छ ।

मृतकको संख्या प्रहरीको रेकर्डमा कम हुनु पनि सोही क्षेत्रको क्षतिको विवरण प्रष्ट नआउनु रहेको पत्रकार दिनेश थापा बताउँछन् ।

तातोपानी र लिपिङ क्षेत्रमा ढुंगा र पहिरोले किचेर मरेका धेरै लासहरु चिनियाँ सेनाले सडक खुलाउने क्रममा खोलामा फालेकाले पनि यकिन संख्या आउन नसकेको स्थानीय बताउँछन् ।

गलत शिक्षा

सिन्धुपाल्चोकको भोटसीपाका शिक्षक राजन नेपाल वैशाख १२ अघिसम्म आफैं भूकम्पको शिक्षा दिन्थे । तर, उनले दिएको शिक्षा उनकै लागि काल बन्यो ।

भूकम्प आउँदा खाटमुनि लुक्ने वा थाम समातेर बस्ने तालिम दिइएको थियो । त्यही तालिमका कारण सिन्धुपाल्चोक, नुवाकोट र रसुवामा बढी क्षति भएको पाइएको छ ।

घर बाहिर आँगन वा पिढीमा रहेका मान्छेसमेत घरभित्र पसेर खाटमुनि लुक्दा मृत्यु भएका धेरै घटना भेटिएको पत्रकार थापाले बताए । शिक्षक राजन नेपाल पनि पिँढीबाट बाहिर भाग्नुको साटो थाम समातेर बस्दा थामैसहित घर ढलेपछि उनको मृत्यु भएको थापाले बताए ।

भोटेचौरमा भेटिएका बेगप्रसाद चौलागाई दम्पत्ति आफू बाँचेको खुसी भन्दा थाम र खाटको साहारा लिँदा मृत्युवरण गरेका आफन्त सम्झेर अहिले पनि थक्थकाउँदै छन् । ‘खाटमुनि लुक्नुपर्छ भन्ने शिक्षा नै हाम्रा धेरै मान्छेको काल बन्यो’ त्यहाँका बाँचेका स्थानीयको मुखमा यही शब्द झुण्डिएको छ अहिले ।

ग्यास्ट्रिक होला’ भन्दै बस्दा क्यान्सर

सिन्धुपाल्चोक ।

रोग लुकाएर समयमै उपचार नगर्दा दुर्गम तथा विकट क्षेत्रमा पर्ने सुनखानी गाविस–२ सिन्धुपाल्चोककी ४१ वर्षीया सञ्चमायाँ तामाङ अहिले आन्द्रमा क्यान्सर भएपछि पछुताउँछिन् । गत ०७१ असारमा पेट दुख्ने समस्याले पिरल्थो उनलाई । 

‘ग्यास्ट्रिक होला’ भनेर लामो समयसम्म रोग लुकाएर उपचार नगरेपछि अहिले त्यही रोग अहिले आन्द्राको मेरो क्यान्सर बनेको भक्तपुर क्यान्सर अस्पतालमा उपचार गर्दै गरेकी सञ्चमायाँ बताउँछिन् । ‘यसअघि बेला बेलामा पेट दुख्न थालेको थियो, ग्यास्ट्रिक भन्दै वास्ता गरिएन । अलि गाह्रो भएपछि अस्पतालमा गएर स्वास्थ्य परिक्षण गर्दा आन्द्रामा क्यान्सर भएको रिपोर्ट आयो,’ उनले भनिन् । असार महिनादेखि दुख्न थालेको पेट पुस महिनासम्म दुखिरह्यो । ओम अस्पताल चावहिलमा स्वास्थ्य परिक्षण गर्न गएका बेला सिटीस्क्यान गरेर हेर्दा आन्द्रामा क्यान्सर भएको स्वास्थ्यकर्मीले सुनाए । क्यान्सर भएको सुन्नेवित्तिकै उनलाई झन् चिन्ता थपियो । १२ उर्तिण गरिसकेकी २४ वर्षीया छोरी शर्मिला, स्नातक तहमा पढ्दै गरेकी २० वर्षीय छोरा युवराज र १८ वर्षीया अर्की छोरी प्रमिलाको भविष्यले निकै सताउँछ सञ्चमायालाई । 

‘म त आर्थिक अवस्था कमजोर भएका कारणले उपचार नभएर मर्छु तर म मरे भने मेरो श्रीमान र छोरा‐छोरीको बिच्चली हुन्छ,’ भक्तपुर क्यान्सर अस्पतालको ३०२ नम्बर बेडमा उपचार गर्र्दै गरेकी सञ्चमायाले भनिन् । गरिवी र अशिक्षाका कारण ग्यास्ट्रिक भयो भनेर ग्यास्ट्रिकको औषधी र ब्रुफिन खाएपछि क्यान्सर रोगले ग्रसित सञ्चमायालाई पीडामाथि पीडा थपिएको छ । गएको वैशाख १२ गते र २९ गतेको भूकम्पका कारण सिन्धुपलाञ्चोक जिल्लामा मानविय र घर पूर्ण क्षति भएपछि झन् उनको मन भत्केको छ । आफ्नो घर र भत्केको जिल्लाको अवस्थाबारे उनले देख्न पाएकि छैनन् । बेला‐बेला आएको पराकम्पनका कारण काठमाण्डौमा बस्दै आएकी छोरी र त्रिपालमा एक्लै बसेका श्रीमान नक्कलबहादुर लामाको चिन्ता छ उनलाई । विरामी आमाको स्याहार सुसार छोरा युवराजले गरिरहेछन् । खेतवारी बेचेर आमाको उपचारमा दिनरात खटिरहेका उनी उपचारलाई कसरी पैसा जुटाउने होला भन्छन् । ‘आमाको मात्र उपचार भयो भने सडकमै विस्थाीपत भएर बसौँला तर पैसा खोज्दा खोज्दै हैरान भइसके,’ युवराजले भने । ६ महिना बितिसक्यो, ६ लाख खर्च भैसक्यो तर अझै थप ६ महिना अस्पतालमा राख्नुपर्ने सल्लाह दिन्छन् चिकित्सकहरु । खेतबारी सक्दा पनि निको नभएकाले यो परिवार थप तनाबमा छ । श्रीमतीलाई क्यान्सर भएर पीडामा परेका नक्कलबहादुरलाई भूकम्पले झन झड्का दिइरहेको छ । बिहान बेलुकाको छाक टार्न समेत धौ–धौँ उनलाई भोक न निन्द्रा भएको छ । 

आर्थिक अवस्था कमजोर भएका कारणले अहिले उनले टहरा समेत बनाउन सकेका छैनन् । यसैबीच अस्पतालमा छटपट्याई रहेकी क्यान्सरपीडित सञ्चमायालाई प्रवासी तामाङ एकता समाज मलेसिया केन्द्रबाट संकलित २१ हजार रकम उक्त समाजका निवर्तमान अध्यक्ष अमर लामा, तामाङ एकता प्रवासी महासंघ नेपालका अध्यक्ष फूर्पा ग्याल्पो लामा र केन्द्रिय सदस्य धनबहादुर ग्लानले हस्तान्तरण गर्दा गलिएको शरीर र न्याउरो अनुहारमा उनले लामो सास फेरिन् । उनले उनीहरुलाई आग्रह गरिन्, ‘मेरो ज्यान बचाउनुस् र बाँच्न चाहान्छु ।’

सिम्रिक एयरलाइन्सको हेलिकप्टर गोरखामा दुर्घटना

काठमाडौं, असार ७ – खानेपानी तथा सरसफाइसम्बन्धी कार्यक्रमको लागि गोरखा गएको सिम्रिक एयरको शेलिकप्टर दुर्घटना भएको छ । ल्यान्ड गर्ने क्रममा गोरखाको समा गाउँ गाविसको साम्दोमा दुर्घटना भएको हो । हेलिकप्टरमा पाँच यात्रु रहेको विमानस्थलले कार्यालयले जनाएको छ । क्याप्टेनसहित पाँच जना सबै सकुशल रहेको गोरखाका प्रजिअ उद्दव तिमिल्सिनाले बताए ।

चटपटेमा एसिड हाल्ने गरिएको खुलासा, चटपटे खानेको अान्द्रामा घाउ

अधिकांश चटपटे पसलले सर्वसाधारणको स्वास्थ्यमाथि नराम्रो ढङ्गले खेलबाड गरिरहेको पाइएको छ, यो इलामको खबर हो । 

चटपटेमा कागतीको अमिलोको सट्टा मिसाइने भेनेगर नामक अमिलोले चटपटे खानेहरुमा गम्भीर समस्या निम्त्याइरहेको छ । बिहानदेखि बेलुकैसम्म चटपटेको अगाडि साना नानीदेखि युवायुवतीको लर्काे लाग्छ । चटपटेले हाम्रो स्वास्थ्यमा नराम्रो असर पुर्‍याइरहेको छ । 

 

भेनेगरको अमिलोका कारण आन्द्रामा घाउ हुन थालेपछि यसको असरबारे सर्वत्र चर्चा हुन थालेको छ । चिकित्सकको एक अध्ययनले चटपटेमा भेनेगर (एसिड) अमिलो हालेर खाएका कारण आन्द्रामा विभिन्न घाउ हुन थालेको देखिएको छ । 

 

जथाभावी खुलेका चटपटे पसलमा नछोपी राखेको खानेकुरा, भेनेगरको अमिलोले स्वास्थ्यमा गम्भीर असर पु¥याउन थालेपछि जिल्ला प्रशासन कार्यालय इलामले समेत यसमाथि निगरानी बढाउन थालेको छ  सेतोपाटीडटकममा खबर छ । 

पानी परेपछि निदाउँदैनन् भूकम्पपीडित

पाङताङ (सिन्धुपाल्चोक) कात्तिकेका धनबहादुर श्रेष्ठलाई राति पानी पर्न थालेपछि निद्रा लाग्दैन। 

 

ब्रह्मायणीमा बाढी आउँदा कात्तिके बजार थर्किएर हुने तनाव उनका लागि नयाँ होइन। तर वैशाख १२ गतेको भूकम्पले कात्तिके बजार क्षेत्रमा धाँजा मात्रै फाटेको छैन, ब्रह्मायणीमा पहिरो पनि खसिरहेको छ।

 

'बजारको तलतिर पहिरो र माथितिर धाँजा फाटेको छ। पानी पर्न थालेपछि निद्रा लाग्दैन, रातभरि जागै बस्नुपर्छ', श्रेष्ठ भन्छन्। 

 

कात्तिके बजारमा २० वर्षअघि पाँच घर मात्रै थिए, अहिले कात्तिकेमा सय घर छन्। ०३९ साउन १७ गते ब्रह्मायणी र सुब्लिङ खोलालाई पहिरोले पुरेपछि गोल्चे फलामसाँघुमा रहेको बजार बगाउँदा ९७ जनाले ज्यान गुमाएका थिए अन्नपुर्णपोष्टमा खबर छ । 

 

'त्यतिबेला त्यहाँ बगाएका मानिस पनि निकाल्न सकिएन', स्थानीय अगुवा रामबहादुर गुभाजु सम्झन्छन्। त्यसअघि पाङताङ, गोल्चे र गुम्बा गाविसको बजार त्यही गोल्चे फलामसाँघुमा थियो। 

फाइल फोटो

 

गोल्चे फलामसाँघुमा प्रहरी चौकी, हुलाकसहितका सरकारी कार्यालय र व्यक्ति गत घरहरू बगाएपछि करिब पाँच सय मिटरमाथि कात्तिकेमा बस्ती बस्न थालेको हो।

 

०४१ देखि कात्तिकेमा घरहरू बन्न थालेका हुन्। 'म ०५१ मा यो बजारमा आउँदा पाँचवटा मात्रै घर थिए', भूकम्पपछि पनि कपडा पसल सञ्चालन गर्दै आएका रामबहादुर गुभाजुले भने। 

 

अहिले त्यहि कात्तिके बजार पनि पहिरोको जोखिममा परेको छ। कात्तिकेमा भूकम्पले घरहरू ढलाएको मात्रै छैन, तीनजनालाई सधैंका लागि बिदा गरेको छ। पाङताङ गाविसको वडा नम्बर १ मा पर्ने कात्तिके तीनवटा गाविसको केन्द्र हो। 

 

स्थानीय रामहादुर गुभाजूका अनुसार भूकम्पको कम्पनले पाङताङ गाविसमा ३१ जनाले ज्यान गुमाएका छन्। सो क्षेत्रको अवलोकन गरेका सभासद अग्नि सापकोटाका अनुसार कात्तिके बजारलाई स्थानान्तरण गर्नुपर्ने अवस्था छ। 

 

सापकोटा भूकम्प गएको एक साताभित्रै कात्तिके बजार पुगेका थिए। रामबहादुर गुभाजू भने सकेसम्म कात्तिकेबाट स्थानान्तरण हुने पक्षमा छैनन्। '०४५ मा मैले मधेसमा साढे दुई बिघा जग्गा किनेर पनि त्यत्तिकै छोडेर हिँडेको हुँ। 

 

म अहिले पनि कात्तिके छोड्नु हुन्न भन्ने अडानमा छु। मेरै अडानका कारण अरू पनि बसिरहेका छन्', रामबहादुर भन्छन्। 

 

उनको परिवारको सदस्य संख्या १२ जनाको छ। कात्तिके बजारदेखि माथितिर सडक पुगेको छैन। जलविद्युत् परियोजनाले केही वर्षअघि कात्तिकेसम्म सडक खनेको हो। कात्तिकेबाट दुई दिन हिँडेपछि बल्ल गुम्बा गाविसको तेम्बाथान पुगिन्छ। 

 

तेम्बाथान मानव बस्ती रहेको अन्तिम गाउँ हो। भूकम्प आएयता तेम्बाथानका शेर्पाहरू कात्तिके बजारमा देखिएका छैनन्। 'त्योभन्दा पहिला तेम्बाथानका मानिसहरू सामान किन्न यहीं आउँथे, अहिले देखिएका छैनन्', रामबहादुर भन्छन्। 

 

गुम्बा गाविसका सामाजिक परिचालक प्रेम तामाङका अनुसार तेम्बाथानका एक सय ६, बोल्देका दुई सय २४, तापगाउँका ३३ र गोन्डेगाउँका ३४ घरधुरी स्थानान्तरण गर्नुपर्नेछ।

 

परकम्पले गुम्बा गाविसमा ३५ जनाले ज्यान गुमाएका छन् भने एक सय ५० जना घाइते भएका छन्। गुम्बा गाविसमा मात्रै करिब दुई सय खसीबोका र भेडा-च्याङग्रा, ३५ वटा चौरी र ५० वटा गाईभैंसी मारिएका छन्।

 

तामाङका अनुसार तेम्बाथानबाट कात्तिके झर्ने नेसङखोलाको झोलुंगे पुल पहिरोले चुडालिदिएकाले त्यस क्षेत्रका मानिस कात्तिके आउन नसकेका हुन्। 'तेम्बाथान सम्पर्क-विच्छेद छ। तिब्बत जान पनि हिमालले छेक्छ।

 

तेम्बाथानबाट चौतारा पुग्न पाँचपोखरी हुँदै पाँच दिन पैदल यात्रा गर्नुपर्छ', तामाङ भन्छन्, 'गुम्बाका मानिसहरू आफ्नो बस्ती छोडेर अन्यत्र बसेका छन्। गाउँको तलमाथि नै धाँजा फाटेको छ।'

 

गुम्बाको तेम्बाथानमा राहत पुर्‍याउन हेलिकोप्टरबाहेक अरू माध्यम छैन। हेलिकोप्टरले पु:याएको राहतका आधारमा त्यहाँका बाँकी मानिस त्रासदीपूर्ण जीवन बिताइरहेका छन्। पाँच हजार ७० जनासंख्या रहेको गुम्बा भौगोलिक रूपमा सिन्धुपाल्चोकको सबैभन्दा ठूलो गाविस पनि हो।

 

गुम्बा गाविसको वडा नम्बर ६ बोल्देका हिराबहादुर तामाङका अनुसार कुनै ठाउँमा पानीका मुहान सुकेका छन् भने कुनै ठाउँमा पानीको नयाँ मुहान देखिएको छ। 

 

'तलतिर पानी बढेको छ भने माथितिर पानी सुकेको छ', हिराबहादुर तामाङले भने 'त्रिपाल हावाले उडाइहाल्यो, वर्षा लागिसक्यो, अब कसरी बस्ने होला?', गुम्बाको जस्तै पाङताङ र गोल्चेमा पनि माथितिर पानीका मुहान सुकेका छन् भने तलतिर पानी बढेको छ। 

गोल्चे गाविस वडा नम्बर ७ खुन्द्रुकाका रोशन भुजेलका अनुसार १४ घर रहेको उनको गाउँको बस्ती जोखिममा परेको छ। 'तलमाथि दुवैतिर धाँजा फाटेको छ। खानेपानीको टयांकी फुटेको छ। झोलुंगे पुल भाँचिएको छ', भुजेल भन्छन्।

गोल्चेको वडा नम्बर ३ सन्चगाउँका लकबहादुर गोलेका अनुसार गाउँमा गाउँलेहरू कोही छैनन्, माथितिर पाखोबारीमा बसेका छन्। सन्चगाउँका एक सय ३५ घरधुरीलाई हेलिकोप्टरबाट राहत पु:याइएको छ। 'राति, दिउँसो जतिबेला पनि पहिरो जान्छ।

 

 सन्चगाउँबाट लिदी र निम्लुङ जाने बाटो छैन', गोले भन्छन्, 'भूकम्पको कम्पनले बाटो भत्किएपछि लिदी जान आउन डोरीमा झुन्डिनुबाहेक अर्को बाटो छैन।'

 

 कात्तिकेबाट पाँच घन्टा उकालो चढेपछि लिदी पुगिन्छ। 'तीनवटै गाविसमा बस्नलायक ठाउँ छैनन्। राति पहिरोको आवाज आउन थालेपछि निद्रा लाग्दैन। 

 

पहिरो गइहालेमा पनि भाग्ने ठाउँ छैन', कात्तिके वडा नम्बर १ का संयोजक कुलबहादुर गुभाजू भन्छन्। 

 

वैशाख १२ गते भूकम्प आएपछि सानी नातिनी च्यापेर उभिएको बारीको धाँजा देखाउँदै उनी भन्छन्, 'यसरी धाँजा फाटेको छ, तलतिरबाट खोलाले तानिरहेको छ। हामी कहाँ गएर कसरी बाँच्ने?'

 

गुम्बा, गोल्चे, पाङताङ मात्रै होइन, सिन्धुपाल्चोकको २ नम्बर क्षेत्रका स्याउले, हगाम, सिम्पाल काभ्रे, बराम्ची, जलबिरे, सेलाङ, बतासे, फुल्पिङकोट, कदमबासका विभिन्न बस्ती जोखिममा छन्। 

 

त्यस्तै सिन्धुपाल्चोक ३ नम्बर क्षेत्रका भोताङ, बरु वा, हैबुङ, इचोक, महाकाल, दुवाचौर, बाँसखर्च, किउल, बाँसबारी, हेलम्बू, थाङपालकोट, सिन्धुकोट, थाङपालधाप, थकनी, गुन्सा, तालामाराङ, भोटेनाम्लाङ, शिखरपुर र ज्यामिरे गाविसका विभिन्न बस्ती जोखिममा छन्। 

 

यसैगरी सिन्धुपाल्चोकको १ नम्बर क्षेत्रका तातोपानी, फुलपिङकट्टी, लिस्तीकोट, मार्मिङ, घुम्थाङ, गाती, मानेश्वारा, बाह्रबिसे, राम्चे, मांखा, फुल्पिङडाँडा, चोकटी, जेठल, पिस्कर, धुस्कुन, कर्थली, घोर्थली, ठूलोधादिङ, अत्तरपुर, सुनखानी, ठोकर्पा, पांग्रेटार, यमुनाडाँडा, कालिका, पेडकु, लिसंखु गाविसका विभिन्न बस्ती जोखिममा परेका छन्।

 

सिन्धुपाल्चोकका ६८ गाविस र दुई नगरपालिकामध्ये ५८ गाविसका आठ हजार ६५ घरधुरीका ३४ हजार दुई सय ६५ जनालाई स्थानान्तरण गर्नुपर्ने ठहर सभासद्सहित स्थानीय प्रशासनले गरेको छ। 

 

आफ्नो घर छोडेर हिँडेका मानिसहरू कतिपय गाउँनजिकै सुरक्षित मानिएका ठाउँमा छन् भने कतिपय काठमाडौं र भक्त पुरका विभिन्न स्थानमा छन। 

 

सिन्धुपाल्चोक मात्रै होइन, नेपालका १७ जिल्लाका विभिन्न गाउँका बस्तीलाई परकम्पले स्थानान्तरण गर्नुपर्ने अवस्थामा पुर्‍याइदिएको गृह मन्त्रालयको प्रारम्भिक अनुमान छ। 

 

गृह मन्त्रालयका प्रवक्ता लक्ष्मीप्रसाद ढकालका अनुसार अत्यधिक प्रभावित १७ जिल्लामा तीन-तीन जनाको दरले परिचालित भएका भूगर्भविद्को टोलीले प्रतिवेदन ल्याएपछि स्थानान्तरण गर्नुपर्ने जनसंख्या र गाउँको यकिन विवरण थाहा हुनेछ।

 

 'त्यो रिपोर्ट नआई कति गाउँका कतिजनालाई स्थानान्तरण गर्नुपर्ने हो भन्न सकिँदैन', गृहप्रवक्ता ढकालले भने। मनसुन सुरु भइसकेपछि भूकम्पले जोखिममा पुर्‍याएका गाउँबस्तीमा मानसिक तनाव बढाउँदै लगेको छ। 

 

सदरमुकाम चौतारामा भूकम्पले मानसिक रोगी जन्माएको छ। चौताराका एकजना युवा प्रत्येक १० मिनेटमा 'आयो आयो आयो 'भनेर दौडन्छिन्।

 

 'बाहिर निस्कन्छन्, केही आएको हुँदैन अनि फेरि आफैं ओछ्यानमा सुत्छन्', स्थानीय शिक्षक दीपक राईले भने। भूकम्पले पु:याएको आर्थिक, भौतिक, सामाजिक, नैतिक र मानसिक क्षतिका बारेमा जति चासो हुनुपर्ने हो, त्यति भएजस्तो देखिएको छैन।

 

बास भत्किएको छ ,गाँस पुरिएको छ, आफन्त गुमेका छन्, आकाश ढाक्ने ओत छैन, पिउने पानीका मुहान सुकेका छन्, सरकारको उपस्थिति शून्य छ। 

 

भूकम्पले भत्काएका भौतिक संरचनाले किचेर भएको मानवीय क्षतिको परिपूर्ति हुन नसकेपछि अन्य क्षतिको परिपूर्ति गराउन चाहिने गतिलो योजना अहिलेसम्म सरकारले बनाउन सकेको छैन।

 

दाताहरूलाई भूकम्पप्रभावित क्षेत्रको स्थलगत भ्रमण गराएर सम्मेलन गर्ने योजनामा रहेको सरकारले पनि ग्रामिण क्षेत्रको वास्तविक अवस्था खिच्न सकेको छैन। 

 

विपत्तिको घडीमा गाउँ-सहर सबैतिरबाट हातमा हात र काँधमा काँध मिलाएर सबैजना एक ढिक्का भएर अघि बढ्दा मात्रै विपत्तिको सामना गर्न सकिन्छ। यही नै आजको आवश्यकता हो।