भारतमा प्रतिबन्ध लगाएको चाउचाउ नेपालमा खान पाइने

असार १ । 

सरकारले नेस्ले इण्डिया लिमिटेडको उत्पादन 'म्यागी' चाउचाउ नेपालमा बिक्री फुकुवा गर्ने तयारी गरेको छ।  भारत सरकारले भने विभिन्न स्थानीय प्रदेशमा उक्त चाउचाउमा आवश्यक मापदण्डभन्दा बढी परिमाणमा सिसा(लिड)को मात्रा पाइएको र अजिनोमोटो(मोनोसोडियम ग्लूटामेट-एमएसजी) पाइएको भन्दै बिक्री गर्न रोग लगाएको छ।  

 

विभागका महानिर्देशक संजिवकुमार कर्णले नेस्ले इण्डियाले म्यागी ब्रान्डको प्याकेटमा 'नो एडेड एमएसजी' (चाउचाउमा अजिनोमोटो मिसाइएको छैंन्) भन्ने सन्देश लेखेर उपभोक्तालाई 'भ्रमपूर्ण' विज्ञापन गरेको दावी गरेका छन्। 

 

चाउचाउ सरकारले तोकेको मापदण्ड नजिक रहेको भन्दै फुकुवाको तयारी थालिएको हो। बाहिर जे जस्तो हल्ला आए पनि प्रयोगशालामा परीक्षण गर्दा चाउचाउमा मापदण्डभित्रै सिसाको परिमाण र अजिनोमोटो पाइएको दाबी गर्दै विभागका प्रवक्ता पूर्णचन्द्र वस्तीले भने,'यो मात्रालाई अखाद्य र अस्वस्थ्य खाद्य पदार्थ मान्न सकिन्न्। 

 

म्यागी चाउचाउलाई खान अयोग्य छ भनेर भन्न सकिँदैन्। गोलभेंडा, मासु र च्याउमा पनि प्राकृतिक रूपमा अजिनोमोटो पाइन्छ। यसमा पनि त्यही हो।' अन्नपुर्णपोष्टमा खबर छ ।

 

भ्रमपूर्ण विज्ञापन गरेको अभियोगमा खाद्य ऐनअनुसार एकहजार रुपैयाँ जरिवाना गराएर फुकुवा गर्न सकिने विभागले जनाएको छ।

 

 'तर तत्कालका लागि केही दिन अझै बिक्री वितरणमा लागेको 'रोक' कायमै हुन्छ,' महानिर्देशक कर्णले भने। विभागले परीक्षणका लागि लिएको नमूनामध्ये म्यागी, वाइवाई र यमयम चाउचाउमा मापदण्डभित्रै सिसाको परिमाण भेटिएको दाबी गरेको छ।

 

भारतीय सञ्चारमाध्यमकाअनुसार १३ वटा नमूनामध्ये १० वटामा सिसाको मात्रा अत्यधिक परिमाणमा भेटिएको थियो। 

 

म्यागीमा सिन्थेटिक खाद्य रंगका साथै अजिनोमोटोको मात्रा पनि तोकिएको मापदण्डभन्दा बढी भेटिएको भन्दै भारतका विभिन्न ठूला सहरमा बिक्रीरोक लगाएर उक्त चाउचाउ विरू द्ध मुद्दा दायर गर्ने तयारी गरिएको छ। म्यागीमा बीएचए र बिएचटीजस्ता रसायन पनि भेटिएको छ। यो रसायन म्यागीको तेलमा पाइएको छ।

 

'भारतका विश्व बिख्यात प्रयोगशालाले त्यही ब्रान्डको चाउचाउमा अजिनोमोटो र सिसाको धेरै परिमाण भेटिएको प्रतिवेदन दिएको छ,' खाद्य विभागका वरिष्ठ एक वैज्ञानिकले भने,'तर विभागको प्रयोगशालाले सामान्य भएको निष्कर्ष दिएको छ। विभागको प्रतिवेदनमा सन्तोष गर्ने स्थान छैन्। 

 

विभागको प्रतिवेदन 'शंका' को घेरामा छ।' वैज्ञानिकका अनुसार विभागको प्रयोगशाला पूर्णरूपमा सुविधासम्पन्न छैन्। उनले भने,'सामान्य परीक्षण गर्ने क्षमताको प्रयोगशाला भए पनि सुक्षम परीक्षण गर्ने क्षमताको प्रयोगशाला पनि छैन्।'

 

विभागले अन्य चाउचाउको परीक्षण भइरहेकाले तत्कालै केही जानकारी दिन नसक्ने बताएको छ। भारतमा म्यागी चाउचाउको प्रकरण बाहिर आए लगत्तै विभागले जेठ २१ गतेदेखि नेपालमा पनि बिक्रीमा रोक लगाएको थियो। 

 

त्रिभुवन विश्व विद्यालयका खाद्य प्रविधि वैज्ञानिक तथा प्राध्यापक डा.दीलीप सुब्बाका अनुसार अजिनोमोटोयुक्त खाद्य पदार्थको नियमित सेवनका कारण क्यान्सर, ह्रदयाघात, मस्तिक्स शून्य अवस्थामा पुगेर केही वा धेरै बेरसम्मका लागि सुस्त हुने, आँखा दुख्ने, बिर्सने, टाउको दुख्ने, उच्च रक्तचापलगायतका समस्या आउँछन्।

 

यस्तै खाद्य पदार्थमा पाइने सिसा रक्तनलीमा पुगेर रातो रक्त कोशिकालाई मार्ने,रक्त कोशिका मृत भए पनि रगतको अभाव भएर अक्सिजनको मात्रा घट्ेर सेवनकर्ताको मृत्यु हुने सम्भावना हुन्छ।

 

सिसाले मृगौलामा असर पुर्‍याउनुका साथै छारेरोग, मस्तिक्स, स्नायुप्रणाली, पेट दुख्ने, तौल घट्ने, कब्जियत हुने, अनिद्रा लगाउने रोग निम्त्याउन सक्छ। म्यागी विश्वका एक सय ३० देशमा बिक्री हुन्छ।

 

 प्रत्येक वर्ष औसतमा आठ अर्बभन्दा बढी प्याकेट म्यागी चाउचाउ विश्वभरिका उपभोक्त ाले उपभोग गर्दै आएका छन्।